موزاییک پرسی: هنر و صنعت در کفپوش ساختمان

موزاییک پرسی یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین انواع کفپوش ها در صنعت ساختمان سازی ایران و بسیاری از کشورهای جهان است.این محصول که ترکیبی از سیمان، آب، سنگدانه های طبیعی و رنگدانه ها است، به دلیل استحکام بالا، دوام فوق العاده، قیمت مقرون به صرفه و تنوع در طرح و رنگ، به یک انتخاب کلاسیک و مطمئن برای فضاهای داخلی و خارجی تبدیل شده است. نام “پرسی” از روش تولید آن، یعنی “پرس شدن” تحت فشار و ویبره بالا گرفته شده است.

تاریخچه مختصر

موزاییک در شکل کلی خود، تاریخی هزاران ساله دارد و به دوران باستان بازمی گردد. اما موزاییک پرسی به شکل امروزی، در اواسط قرن بیستم و با پیشرفت ماشین آلات صنعتی پدید آمد. ورود دستگاه های ویبره و پرس هیدرولیکی به فرآیند تولید، انقلابی در کیفیت، تراکم و یکنواختی این محصول ایجاد کرد و آن را از نمونه های دستی و سنتی قبلی متمایز ساخت.

مواد تشکیل دهنده موزاییک پرسی

کیفیت نهایی موزاییک مستقیماً به کیفیت مواد اولیه آن بستگی دارد. این مواد主要包括:

1. سیمان:

معمولاً از سیمان پرتلند تیپ 2 یا 5 استفاده می شود که در برابر سولفات ها و سایر عوامل شیمیایی مقاومت بیشتری دارد. سیمان نقش چسباننده اصلی را ایفا می کند.
2. سنگدانه ها:

این بخش عمده حجم موزاییک را تشکیل می دهد.
· شن و ماسه:

شن با دانه بندی مشخص و شسته شده، اسکلت اصلی موزاییک را تشکیل می دهد.
· پودر سنگ (میکروسیلیس): برای پر کردن فضای خالی بین دانه های شن و افزایش تراکم و مقاومت سطوح استفاده می شود.
· سنگ های تزئینی (در موزاییک ونیزی): مانند سنگ مرمر، گرانیت، سنگ آهک و… که لایه رویه موزاییک های ونیزی را تشکیل می دهند.
3. آب:

آب با کیفیت و بدون املاح (آب آشامیدنی) برای انجام واکنش شیمیایی هیدراتاسیون سیمان ضروری است.
4. رنگدانه ها (پیگمنت ها):

از اکسیدهای معدنی طبیعی و مصنوعی برای ایجاد رنگ های مختلف در بدنه (لایه زیرین) و رویه موزاییک استفاده می شود. کیفیت رنگدانه در ثبات رنگ نهایی در برابر نور خورشید بسیار مهم است.
5. مواد افزودنی شیمیایی:

برای بهبود خاصیت های موزاییک مانند:
· کاهنده آب: برای افزایش کارپذیری ملات و کاهش نسبت آب به سیمان.
· مقاومت افزا: برای افزایش سریع مقاومت اولیه.
· هوازا: برای افزایش مقاومت در برابر یخ زدگی و ذوب.

خط تولید و روش ساخت موزاییک پرسی

فرآیند تولید به روش پرسی، یک فرآیند کاملاً مکانیزه و در چند مرحله انجام می شود:

1. تهیه طرح و اختلاط مواد:

مواد اولیه شامل سیمان، شن، پودر سنگ و رنگدانه ها با نسبت های دقیق و از پیش تعیین شده در میکسرهای صنعتی مخلوط می شوند. برای موزاییک های ونیزی، این مرحله برای لایه رویه و لایه زیرین (که معمولاً از مواد ارزان تر است) به طور جداگانه انجام می شود.
2. ریختن ملات در قالب:

ملات آماده شده در قالب های فلزی مخصوص (پالت) که کف آن اغلب دارای طرح های برجسته برای ایجاد بافت ضدلغزش است، ریخته می شود. در موزاییک ونیزی، ابتدا لایه رویه و سپس بلافاصله لایه زیرین ریخته می شود.
3. ویبره (لرزاندن):

قالب های پر شده بر روی میزهای ویبره قرار می گیرند. لرزش بسیار قوی و کنترل شده، باعث خروج حباب های هوا از ملات، تراکم فوق العاده مواد و پر شدن کامل زوایای قالب می شود. این مرحله کلیدی ترین عامل در استحکام و وزن مخصوص بالای موزاییک پرسی است.
4. پرس کردن:

پس از ویبره، قالب ها زیر دستگاه پرس هیدرولیکی قرار می گیرند. فشار بسیار زیاد (معمولاً بین 50 تا 150 کیلوگرم بر سانتی متر مربع) وارد شده، آب اضافی را خارج کرده و محصولی بسیار فشرده و با تخلخل بسیار کم ایجاد می کند.
5. عمل آوری (کیورینگ):

موزاییک های خام از قالب خارج شده و به انبار عمل آوری منتقل می شوند. در این انبار که رطوبت و دمای آن کنترل می شود، موزاییک ها به مدت 24 تا 48 ساعت با پاشش آب یا بخار، عمل آوری می شوند. این مرحله برای تکمیل واکنش شیمیایی سیمان و کسب مقاومت اولیه حیاتی است.
6. خشک کردن:

پس از عمل آوری، موزاییک ها برای خارج شدن رطوبت آزاد به کوره های خشک کن منتقل می شوند.
7. ساب و پولیش (برای موزاییک ونیزی):

موزاییک های ونیزی خام، سطحی ناهموار دارند. آنها از زیر خطوط مختلف ساب (سنباده) با درجه سختی متفاوت عبور می کنند تا سطحی صاف، براق و زیبا همانند سنگ طبیعی پیدا کنند.

انواع موزاییک پرسی

موزاییک های پرسی عمدتاً در دو دسته اصلی تولید می شوند:

1. موزاییک تک لایه (ساده):

· از یک لایه ملات یکدست تشکیل شده است.

· معمولاً در رنگ های تخت (قرمز، زرد، سفید، خاکستری و…) تولید می شوند.

· بیشتر برای فضاهای صنعتی، پارکینگ ها، انبارها و اماکنی که نمای زیبایی اولویت ندارد استفاده می شود.

· قیمت بسیار مقرون به صرفه تری دارند.

2. موزاییک دو لایه (ونیزى):

· متداول ترین نوع موزاییک در بازار ایران است.

· از دو لایه تشکیل شده:

لایه رویه (حدود ۳-۴ میلیمتر) که شامل پودر سنگ مرمر، سیمان سفید و رنگدانه ها است و لایه زیرین (حدود ۱۸-۲۰ میلیمتر) که از ملات ارزان تر (شن، سیمان معمولی) تشکیل شده است.

· پس از ساب و پولیش، سطحی شبیه به سنگ طبیعی و با طرح های رنگی و نقش دار پیدا می کنند.

· برای فضاهای مسکونی، تجاری، اداری، پیاده روها و هر جایی که زیبایی مد نظر است، استفاده می شود.

 

مزایای موزاییک پرسی

 

· استحکام و مقاومت فشاری بالا:

به دلیل فرآیند ویبره و پرس، چگالی و مقاومت بسیار بالایی در برابر بارهای وارده دارد.

· سایش پذیری کم:

مناسب برای مکان های پرتردد.

· دوام و طول عمر زیاد:

در صورت نصب و نگهداری صحیح، ده ها سال عمر می کند.

· مقاومت در برابر عوامل جوی:

در برابر یخبندان، تابش مستقیم آفتاب و بارندگی مقاوم است.

· قیمت مقرون به صرفه:

در مقایسه با سایر کفپوش های سنگی و سرامیکی، اقتصادی تر است.

· ضد لغزش بودن:

بافت سطحی آن به ویژه در انواع بدون ساب، اصطکاک خوبی ایجاد می کند.

· تنوع طرح و رنگ:

به ویژه در نوع ونیزی، امکان ایجاد طرح های سنگ، موج دار و گرادیان رنگی وجود دارد.

· قابلیت اجرای آسان:

نصب آن با ملات ماسه سیمان به راحتی انجام می شود.

 

معایب و محدودیت ها

 

· وزن بالا:

حمل و نقل و نصب آن نسبت به سرامیک سخت تر است.

· جذب آب نسبی:

اگرچه جذب آب موزاییک پرسی کم است، اما در مقایسه با سرامیک و گرانیت بیشتر است که این امر می تواند در صورت عدم اجرای صحیح درزها، باعث نفوذ آب و ایجاد لک شود.

· نیاز به بتونه کاری و درزبندی:

پس از نصب، باید درزهای بین موزاییک ها با دوغاب سیمان یا مواد مخصوص پر شود تا از نفوذ آب و کثیفی جلوگیری شود.

· عدم یکنواختی کامل در رنگ:

به دلیل ماهیت تولید و استفاده از مواد طبیعی، ممکن است بین دسته های مختلف تولید، اندکی تفاوت رنگ وجود داشته باشد.

· سطح نسبتاً خشن:

در مقایسه با سرامیک، سطح آن برای نظافت با تی نیاز به فشار بیشتری دارد.

 

کاربردهای موزاییک پرسی

 

· کفپوش داخلی:

سالن های پذیرایی، اتاق خواب ها، راهروها، آشپزخانه ها.

· کفپوش خارجی:

حیاط، پارکینگ، پیاده رو، روف گاردن.

· فضاهای عمومی و تجاری: هتل ها، رستوران ها، ادارات، پاساژها، مدرسه ها.

· فضاهای صنعتی:

کارگاه ها، انبارها، سالن های تولید.

 

نحوه نگهداری و شستشو

 

· برای شستشوی اولیه و removing سیمان های اضافه، از آب و اسیدهای رقیق (مانند جوهر نمک رقیق) می توان استفاده کرد. (توجه: استفاده از اسید غلیظ به سطح موزاییک آسیب می زند).

· برای شستشوی معمولی، استفاده از آب و شوینده های غیراسیدی کافی است.

· از کشیدن اجسام سنگین و نوک تیز روی سطح خودداری کنید.

· برای افزایش جلای سطح و جلوگیری از نفوذ لک، می توان از مواد نانو (سیلر) مخصوص موزاییک استفاده کرد.

 

—

 

جمع بندی نهایی

موزاییک پرسی با سابقه ای طولانی و تکنولوژی تولید tested و tested،همچنان به عنوان یک گزینه مستحکم، بادوام، اقتصادی و زیبا در عرصه معماری و ساختمان سازی جایگاه خود را حفظ کرده است. انتخاب بین انواع ساده و ونیزی آن بستگی به بودجه، محل استفاده و سلیقه شخصی دارد. با در نظر گرفتن مزایا، معایب و انجام نگهداری صحیح، این محصول می تواند برای decades به عنوان یک کفپوش مطمئن و کاربردی خدمت کند.